Van vikingpaard tot fokfamilie
Toen de eerste kolonisten in de 9e eeuw voet aan wal zetten in IJsland, namen ze paarden mee uit Noorwegen, de Britse eilanden en mogelijk zelfs het Europese vasteland. Deze oerdieren waren klein, sober en bestand tegen lange zeereizen. Al snel pasten ze zich aan aan het barre IJslandse klimaat, en zo ontstond de basispopulatie waarvan alle IJslandse paarden afstammen.
🌿 Hrafn, Orri & Svaðastaðir: namen met een nalatenschap
Wie vandaag in WorldFengur speurt naar afstamming, stoot onvermijdelijk op namen als *Hrafn frá Holtsmúla*, *Orri frá Þúfu* of de Svaðastaðir-lijn. Elk van deze hengstenlijnen bracht een herkenbare stempel: Hrafn gaf takt en temperament, Orri gaf flair en expressie, Svaðastaðir stond voor betrouwbaarheid en soberheid. Fokkers leerden deze kwaliteiten te herkennen en gingen gericht paren om bepaalde eigenschappen te versterken.
📊 Van populariteit tot genetisch risico
Bloedlijnen kunnen mode worden – en dat vormt meteen een risico. Wanneer te veel paarden afstammen van eenzelfde hengst, daalt de genetische diversiteit. Het zogeheten ‘popular sire effect’ is ook in IJsland een zorgpunt. Sommige lijnen worden terughoudender ingezet of gecombineerd met zeldzamere moederlijnen om inteelt te vermijden.
🧭 Merrielijnen: het vergeten fundament
Waar hengsten bekendheid krijgen, blijven de merries vaak onzichtbaar. Toch dragen sterke merrielijnen de basis van elk fokprogramma. Namen als *Dama frá Sauðárkróki* of *Kvika frá Árbæ* komen minder voor op keuringen, maar hun invloed is voelbaar in generaties nakomelingen. Huidige data geven steeds meer zicht op deze vrouwelijke lijnen en hun genetisch gewicht.
🧬 Erfgoed met toekomstwaarde
Elke IJslander draagt een genetische handtekening. Fokkers die vandaag paarden selecteren, doen dat niet in het luchtledige. Ze bouwen voort op keuzes uit het verleden – soms bewust, soms intuïtief. Kennis van lijnen is dus meer dan nadenken over stambomen: het is een sleutel tot het fokken van duurzame, gezonde en karaktervolle paarden voor de toekomst. En merrielijnen erkennen, is investeren in de toekomst van de fokkerij.
Lees het vervolg in deel 4:
Gevormd door het land – hoe IJslands landschap het ras tekende
Waarom zijn IJslandse paarden zo robuust, zo zeker van hun voeten, zo alert zonder nerveus te zijn? In het volgende deel trekken we door lavavelden, stormvlaktes en gletsjerrivieren – en ontdekken hoe het landschap het paard fysiek én mentaal heeft gevormd.
© Lieve Vermeulen
Disclaimer: Hoewel ik streef naar nauwkeurigheid en alle informatie is gecheckt op betrouwbare bronnen, blijven fokbeslissingen complex en afhankelijk van context. Raadpleeg altijd erkende fokadviseurs of wetenschappelijke publicaties bij specifieke besluiten.